म्युच्युअल फंड म्हणजे काय? – What is Mutual Fund

म्युच्युअल फंड म्हणजे काय? – What is Mutual Fund

What is Mutual Fund : तुम्ही रोज मेहनत करता, सकाळी ठरलेल्या वेळेत ऑफिसला जाता, कधी तरी ओव्हरटाइम करता, महिनाअखेर पगार मिळतो, पण महिन्याच्या शेवटी तुमच्या बँक अकाउंटमध्ये किती पैसे राहतात? शून्य किंवा फारच कमी, बरोबर? तुम्ही कितीही कमवा, खर्च नेहमीच जास्त वाटतो. मग गुंतवणूक करायची कशी? आणि ती कुठे करावी? हा प्रश्न तुम्हाला दरवेळी पडतो. तुम्ही वाचता, ऐकता की श्रीमंत लोक आपल्या पैशाला स्वतःसाठी काम करायला लावतात, ते कमावलेल्या पैशांचा योग्य वापर करून अधिक संपत्ती निर्माण करतात. पण सामान्य माणूस, जो रोजच्या धकाधकीच्या जीवनात अडकलेला आहे, त्याने हे कसं करायचं?

तुम्हाला गुंतवणूक करायची इच्छा आहे, पण शेअर बाजार कसा काम करतो, कोणते स्टॉक्स खरेदी करायचे, कधी विकायचे हे काहीच माहीत नाही. “शेअर बाजारात पैसे गुंतवणं म्हणजे जुगार आहे,” असं तुमच्या आजूबाजूचे लोक म्हणतात आणि त्यामुळे तुम्ही घाबरता. बँकेच्या FD मध्ये पैसे ठेवले तरी परतावा (returns) अत्यंत कमी मिळतो, आणि महागाईमुळे त्या पैशाची किंमत कमी होत जाते. मग अशी कोणती गुंतवणूक आहे जिथे तुमच्या पैशाचा योग्य फायदा मिळेल, जोखीमही नियंत्रित असेल आणि त्यासाठी तुम्हाला तासन्तास बाजाराचा अभ्यास करावा लागणार नाही?

इथेच म्युच्युअल फंड (Mutual Funds) हा एक उत्तम पर्याय ठरतो. पण थांबा! तुम्ही लगेच पैसे गुंतवायचं ठरवू नका. कारण “योग्य माहितीशिवाय गुंतवणूक करणं म्हणजे बंद डोळ्यांनी गाडी चालवणं!” त्यामुळे या ब्लॉगमध्ये मी तुम्हाला म्युच्युअल फंड म्हणजे काय, त्याचे प्रकार कोणते, गुंतवणुकीची योग्य पद्धत काय आणि परतावा कसा मिळतो याबद्दल सविस्तर मार्गदर्शन देणार आहे.

शेवटी मी तुम्हाला “पहिली स्मार्ट गुंतवणूक कशी करावी?” याचा एक गुपित फॉर्म्युला सांगणार आहे, जो तुमच्या आर्थिक प्रवासात खूप मदत करेल. त्यामुळे हा ब्लॉग पूर्ण वाचा आणि तुमच्या आर्थिक भविष्याची जबाबदारी तुमच्या स्वतःच्या हातात घ्या!

१) म्युच्युअल फंड म्हणजे काय? (What is Mutual Fund?)

“जर तुम्ही पैसे न गुंतवता फक्त बचत करत असाल, तर महागाई तुमच्या पैशांना गिळून टाकत आहे!”

बऱ्याच लोकांना वाटतं की बचत म्हणजेच सुरक्षितता. पण वास्तविक पाहता, जर तुम्ही फक्त पैसे साठवत राहिलात आणि योग्य ठिकाणी गुंतवणूक केली नाही, तर महागाई तुमच्या पैशांची किंमत कमी करत राहते. उदाहरणार्थ, १० वर्षांपूर्वी ₹१०० मध्ये ज्या गोष्टी मिळायच्या, त्या आज ₹२००-₹३०० देऊनही मिळत नाहीत. म्हणजेच, तुमच्या पैशांची खरेदी करण्याची क्षमता (purchasing power) कमी होत चालली आहे.

समजण्यासाठी एक सोपी उदाहरणे:

समजा, तुम्ही आणि तुमचे १० मित्र मिळून एका मोठ्या दुकानात मोठ्या प्रमाणात माल खरेदी करता. त्यामुळे तुम्हाला घाऊक दरात स्वस्त किंमतीत वस्तू मिळतात. पण जर तुम्ही तोच माल वैयक्तिकरित्या खरेदी करण्याचा प्रयत्न केला तर तुम्हाला जास्त किंमत मोजावी लागेल. म्युच्युअल फंडचे कामही असंच असतं – अनेक गुंतवणूकदारांकडून छोटे छोटे पैसे गोळा करून त्यांना एकत्र गुंतवले जाते, ज्यामुळे मोठ्या संधी मिळतात आणि जोखीम कमी होते.

म्युच्युअल फंड म्हणजे काय?

म्युच्युअल फंड म्हणजे गुंतवणुकीचा एक असा प्रकार आहे, जिथे अनेक गुंतवणूकदारांकडून पैसे जमा केले जातात आणि त्यांचे व्यवस्थापन एक व्यावसायिक फंड व्यवस्थापक करतो. हा व्यवस्थापक त्या पैशांची गुंतवणूक विविध ठिकाणी – शेअर्स (Stocks), बाँड्स (Bonds), गोल्ड (Gold), सरकारी रोखे (Government Securities) किंवा अन्य प्रकारच्या मालमत्तांमध्ये करतो.

जर तुम्हाला शेअर बाजाराचा अभ्यास करायला वेळ नसेल, स्टॉक्स कोणते चांगले आहेत याचा अंदाज नसेल, किंवा तुम्हाला थेट शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्याची भीती वाटत असेल, तर म्युच्युअल फंड हा तुमच्यासाठी उत्तम पर्याय आहे.

यामध्ये तुम्ही अगदी ₹५०० पासून सुद्धा SIP (Systematic Investment Plan) द्वारे गुंतवणूक सुरू करू शकता, त्यामुळे मोठ्या भांडवलाची गरज लागत नाही.

हे एका प्रकारे शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग आहे, कारण तुमच्या ऐवजी एक अनुभवी फंड व्यवस्थापक तुमच्या पैशांचा योग्य प्रकारे उपयोग करतो.

म्युच्युअल फंडचे फायदे (Benefits of Mutual Funds):

तज्ञ व्यवस्थापन (Expert Management): शेअर बाजार आणि गुंतवणुकीची सखोल माहिती असलेले तज्ञ तुमच्यासाठी गुंतवणुकीचे निर्णय घेतात. त्यांनी बाजाराचा अभ्यास करून योग्य ठिकाणी पैसे गुंतवले तर तुम्हाला अधिक चांगला परतावा मिळू शकतो.

जोखीम कमी होते (Risk Diversification): तुमचे पैसे वेगवेगळ्या ठिकाणी गुंतवल्यामुळे एका ठिकाणी नुकसान झाले तरी संपूर्ण गुंतवणुकीवर मोठा परिणाम होत नाही. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही फक्त एका कंपनीचे शेअर्स खरेदी केले असतील आणि त्या कंपनीला नुकसान झाले, तर तुमच्या गुंतवणुकीला धक्का बसतो. पण म्युच्युअल फंडमध्ये पैसे अनेक ठिकाणी गुंतवले जातात, त्यामुळे जोखीम कमी होते.

कमी गुंतवणुकीत सुरुवात (Start with Small Amount): थेट शेअर्स खरेदी करण्यासाठी मोठी रक्कम लागते, पण म्युच्युअल फंडमध्ये SIP द्वारे अगदी ₹५०० पासूनही गुंतवणूक सुरू करता येते. त्यामुळे नवीन गुंतवणूकदारांसाठी हे एक सोपे आणि परवडणारे साधन आहे.

लिक्विडिटी (Liquidity) – म्हणजेच कधीही पैसे काढण्याची सोय: FD किंवा इतर गुंतवणुकींमध्ये पैसे गुंतवले की त्यांना एक निश्चित लॉक-इन पीरियड असतो. पण म्युच्युअल फंडांमध्ये (विशेषतः ओपन-एंडेड फंड्समध्ये) तुमची गुंतवणूक कधीही काढता येते. त्यामुळे तुमच्या गरजेप्रमाणे तुम्ही पैसे काढू शकता.

महागाईवर मात करण्याची क्षमता (Inflation Beating Returns): बँकेत ठेवलेल्या पैशांना ४-५% व्याज मिळते, जे महागाईच्या तुलनेत खूप कमी आहे. पण म्युच्युअल फंडांमध्ये सरासरी १०-१५% वार्षिक परतावा मिळू शकतो, त्यामुळे महागाईच्या प्रभावाला मात करता येते.

टॅक्स सेव्हिंग ऑप्शन (Tax Benefits – ELSS Funds): जर तुम्हाला टॅक्स वाचवायचा असेल, तर ELSS (Equity Linked Saving Scheme) सारखे म्युच्युअल फंड टॅक्स सेव्हिंगसाठी मदत करतात.

म्युच्युअल फंड कोणासाठी आहे?

म्युच्युअल फंड हा कोणत्याही प्रकारच्या गुंतवणूकदारासाठी योग्य आहे.

1. नवीन गुंतवणूकदार: जे पहिल्यांदाच गुंतवणूक करणार आहेत आणि ज्यांना बाजाराविषयी फारसा अनुभव नाही.
2. व्यस्त व्यावसायिक किंवा नोकरदार: ज्यांच्याकडे शेअर बाजाराचा अभ्यास करण्यासाठी वेळ नाही.
3. लहान गुंतवणूकदार: ज्यांना थोड्या पैशाने सुरुवात करायची आहे पण मोठ्या संधी शोधायच्या आहेत.
4. जोखीम टाळणारे गुंतवणूकदार: जे फक्त सुरक्षित पर्याय शोधत आहेत आणि स्टॉक्ससारख्या अस्थिर (volatile) गुंतवणुकीत थेट सहभागी होऊ इच्छित नाहीत.

आता तुम्हाला म्युच्युअल फंड म्हणजे काय हे समजलं असेल. पण पुढचा मोठा प्रश्न असा आहे की, म्युच्युअल फंडांचे किती प्रकार आहेत आणि कोणता तुमच्यासाठी योग्य आहे?

या सर्व प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला पुढच्या भागात मिळतील. त्यामुळे हा ब्लॉग पूर्ण वाचा आणि शहाण्या गुंतवणूकदारांसारखी पहिली स्मार्ट गुंतवणूक कशी करावी ते शिकून घ्या!

२) म्युच्युअल फंडचे प्रकार (Types of Mutual Funds)

“जर मी तुम्हाला सांगितलं की म्युच्युअल फंडमध्ये १००+ प्रकार आहेत, तर तुमचा गोंधळ उडेल, हो ना?”

म्युच्युअल फंड्स हे अनेक प्रकारचे असतात आणि प्रत्येकाचा उद्देश वेगळा असतो. काही गुंतवणूकदार मोठ्या परताव्यासाठी दीर्घकालीन गुंतवणूक करतात, काहींना अल्पकालीन आणि स्थिर परतावा हवा असतो, तर काही गुंतवणूकदारांना फक्त टॅक्स वाचवायचा असतो.

म्हणूनच, म्युच्युअल फंडांची निवड करताना आपल्या उद्दिष्टांनुसार आणि जोखमीच्या क्षमतेनुसार (Risk Appetite) योग्य पर्याय निवडणे महत्त्वाचे असते. चला तर मग, हे फंड नेमके कसे असतात ते सोप्या भाषेत समजून घेऊया.

१) इक्विटी फंड (Equity Mutual Funds) – जास्त जोखीम, जास्त परतावा!

हाय रिस्क, हाय रिटर्न: इक्विटी फंड म्हणजे असे फंड, जे प्रामुख्याने शेअर बाजारातील कंपन्यांच्या स्टॉक्समध्ये गुंतवणूक करतात. त्यामुळे यामध्ये जोखीम जास्त असते, पण दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी हे सर्वोत्तम पर्याय आहेत.

दीर्घकालीन गुंतवणूकदारांसाठी योग्य: जर तुम्ही ५-१० वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळ गुंतवणूक करू शकत असाल, तर इक्विटी फंड तुम्हाला श्रीमंत बनवण्याची ताकद ठेवतात. कारण दीर्घकाळात शेअर बाजारातील चढ-उतार कमी होऊन सरासरी परतावा जास्त मिळतो.

इक्विटी फंडांचे उपप्रकार:

1. Large Cap Funds: मोठ्या आणि स्थिर कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करतात. जोखीम कमी असते, पण परतावा स्थिर असतो.
2. Mid Cap Funds: मध्यम आकाराच्या कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करतात. थोडी जोखीम जास्त, पण वाढीच्या संधी मोठ्या.
3. Small Cap Funds: लहान कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करतात. जोखीम सर्वाधिक, पण यशस्वी झाल्यास परतावा खूप मोठा.

सर्वसाधारण परतावा: १२-१८% वार्षिक (दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी)

२) डेट फंड (Debt Mutual Funds) – कमी जोखीम, स्थिर परतावा!

लो रिस्क, स्टेबल रिटर्न्स: जर तुम्हाला तुमच्या पैशांची सुरक्षितता जास्त महत्वाची असेल आणि परतावा स्थिर हवा असेल, तर डेट फंड हा उत्तम पर्याय आहे.

बँकेच्या FD पेक्षा चांगला पर्याय: बऱ्याच वेळा लोक बँकेत Fixed Deposit (FD) करतात, पण त्यात व्याजदर कमी मिळतो. डेट फंड हे सरकारी बाँड्स, कॉर्पोरेट बाँड्स, ट्रेझरी बिल्स आणि इतर कर्जरोख्यांमध्ये गुंतवणूक करतात, त्यामुळे बँकेच्या FD पेक्षा थोडा जास्त परतावा मिळतो.

अल्पकालीन गुंतवणुकीसाठी योग्य: जर तुम्हाला १-५ वर्षांसाठी गुंतवणूक करायची असेल आणि मोठ्या जोखमीपासून बचाव करायचा असेल, तर डेट फंड हा चांगला पर्याय आहे.

सर्वसाधारण परतावा: ५-८% वार्षिक

३) हायब्रिड फंड (Hybrid Mutual Funds) – संतुलित गुंतवणूक!

जोखीम आणि परताव्याचा योग्य समतोल: जर तुम्हाला इक्विटी फंडांप्रमाणे जास्त परतावा हवा पण जोखीम जरा कमी हवी असेल, तर हायब्रिड फंड हा उत्तम पर्याय आहे.

५०% शेअर्स + ५०% डेट फंड्स: या फंडांमध्ये साधारणतः ५०% पैसे इक्विटी (शेअर्स) आणि ५०% पैसे डेट सिक्युरिटीज (बॉण्ड्स) मध्ये गुंतवले जातात. त्यामुळे इक्विटीच्या वाढीचा फायदा मिळतो आणि डेट सिक्युरिटीजमुळे स्थिरता मिळते.

मध्यम जोखीम, स्थिर परतावा: जर तुम्ही पहिल्यांदाच म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करत असाल आणि मोठी जोखीम घ्यायची तयारी नसेल, तर हायब्रिड फंड चांगला पर्याय आहे.

सर्वसाधारण परतावा: ८-१२% वार्षिक

४) ईएलएसएस (ELSS – Tax Saving Mutual Funds) – टॅक्स बचत + मोठा परतावा!

टॅक्स सेव्हिंग फंड: जर तुम्हाला कर बचतीसाठी गुंतवणूक करायची असेल, तर ELSS (Equity Linked Saving Scheme) हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.

३ वर्षांचा लॉक-इन कालावधी: या फंडात तुम्ही एकदा पैसे गुंतवले की, ते किमान ३ वर्षांसाठी लॉक राहतात. पण हा कालावधी संपल्यानंतर तुम्ही ते पैसे कधीही काढू शकता.

जास्त परतावा + टॅक्स बचत: हा एकमेव म्युच्युअल फंड आहे जो 80C अंतर्गत ₹1.5 लाखांपर्यंत कर बचत देतो आणि दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी उत्कृष्ट परतावा देतो.

सर्वसाधारण परतावा: १२-१६% वार्षिक

तर, तुमच्यासाठी कोणता म्युच्युअल फंड योग्य?

तुमच्या गुंतवणुकीच्या उद्दिष्टानुसार आणि जोखीम घेण्याच्या क्षमतेनुसार योग्य म्युच्युअल फंड निवडा:

दीर्घकालीन श्रीमंतीसाठी (Wealth Creation – 5+ Years): इक्विटी फंड

कमी जोखीम आणि स्थिर परताव्यासाठी: डेट फंड

जोखीम आणि स्थिरतेचा समतोल हवा असल्यास: हायब्रिड फंड

कर बचतीसाठी: ELSS टॅक्स सेव्हिंग फंड

३) म्युच्युअल फंडमध्ये पैसे कसे गुंतवायचे? (Investment First Step)

तुम्हाला म्युच्युअल फंडमध्ये गुंतवणूक करायची आहे?

पण कुठून सुरुवात करावी याचा गोंधळ आहे?

बऱ्याच जणांना म्युच्युअल फंडांमध्ये गुंतवणूक करायची इच्छा असते, पण सुरुवात कशी करावी हे कळत नाही. शेअर बाजार, इक्विटी, बॉण्ड्स यासारख्या तांत्रिक गोष्टी ऐकून काही जण घाबरतात. पण खरं सांगायचं झालं, तर म्युच्युअल फंड गुंतवणूक करणे खूप सोपे आहे – अगदी तुम्ही मोबाईलवरून काही मिनिटांतही करू शकता!

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीची प्रक्रिया समजून घेतल्यास, तुम्हाला दीर्घकालीन संपत्ती तयार करता येईल. चला तर मग, “पहिलं पाऊल” टाकूया आणि स्टेप बाय स्टेप समजून घेऊया की म्युच्युअल फंडमध्ये पैसे गुंतवण्यासाठी तुम्ही कोणते टप्पे पार करायला हवेत.

१) PAN कार्ड आणि Aadhaar कार्ड तयार ठेवा – KYC प्रक्रियेसाठी अनिवार्य!

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीसाठी सर्वप्रथम तुमच्याकडे PAN (Permanent Account Number) कार्ड आणि आधार कार्ड असणे आवश्यक आहे.

गुंतवणुकीसाठी तुमचे KYC (Know Your Customer) व्हेरिफिकेशन करणे बंधनकारक आहे. यामध्ये तुमच्या ओळखीची आणि पत्त्याची पडताळणी केली जाते. एकदा KYC पूर्ण झाल्यानंतर तुम्ही कोणत्याही म्युच्युअल फंड प्लॅटफॉर्मवर सहज गुंतवणूक करू शकता.

KYC ऑनलाइन कशी करायची?

तुमच्या निवडलेल्या अ‍ॅप किंवा वेबसाइटवर KYC प्रक्रिया सुरू करा.

तुमचा PAN आणि आधार क्रमांक द्या. काही ठिकाणी तुमचा फोटो किंवा व्हिडिओ व्हेरिफिकेशनची आवश्यकता असते.

KYC एकदा मंजूर झाल्यानंतर तुम्ही गुंतवणूक सुरू करू शकता.

२) योग्य प्लॅटफॉर्म निवडा – गुंतवणुकीसाठी सोपे अ‍ॅप्स आणि वेबसाइट्स!

आता प्रश्न येतो – म्युच्युअल फंडमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी कोणता प्लॅटफॉर्म निवडावा?

आजकाल मोबाईल अ‍ॅप्सच्या मदतीने म्युच्युअल फंड गुंतवणूक करणे खूप सोपे झाले आहे. खालील लोकप्रिय प्लॅटफॉर्म्सवर तुम्ही सहज गुंतवणूक करू शकता:

Zerodha Coin – डायरेक्ट म्युच्युअल फंडसाठी उत्तम.

Groww – सोपी इंटरफेस, नवीन गुंतवणूकदारांसाठी योग्य.

Paytm Money – विविध गुंतवणुकीसाठी एकाच ठिकाणी पर्याय.

ETMoney – टॅक्स सेव्हिंगसाठी आणि ट्रॅकिंगसाठी उत्तम.

या अ‍ॅप्सवरून तुम्ही थेट म्युच्युअल फंड खरेदी करू शकता आणि आपल्या गुंतवणुकीचे संपूर्ण व्यवस्थापनही करू शकता.

३) गुंतवणुकीचा उद्देश ठरवा – तुमच्या गरजेनुसार योग्य निर्णय!

तुम्ही गुंतवणूक करण्यापूर्वी, तुमचा उद्देश (Investment Goal) स्पष्ट असणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

1. शॉर्ट टर्म गुंतवणूक (१-३ वर्षे): कमी जोखमीसाठी डेट फंड किंवा हायब्रिड फंड निवडा.
2. लाँग टर्म गुंतवणूक (५-१०+ वर्षे): मोठा परतावा हवा असल्यास इक्विटी फंड योग्य.
3. रिटायरमेंटसाठी गुंतवणूक: स्टेबल आणि दीर्घकालीन परताव्यासाठी हायब्रिड किंवा डेट फंड चांगला पर्याय.
4. टॅक्स सेव्हिंग (Tax Saving): जर तुम्हाला टॅक्स वाचवायचा असेल, तर ELSS म्युच्युअल फंड सर्वोत्तम आहे.

तुमच्या गरजा आणि जोखमीच्या क्षमतेनुसार योग्य फंड निवडा, म्हणजे तुम्हाला गुंतवणुकीत समाधानकारक परतावा मिळेल.

४) SIP किंवा One-Time गुंतवणूक? – कोणता मार्ग चांगला?

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीत तुम्हाला दोन प्रकारचे पर्याय मिळतात –

१) SIP (Systematic Investment Plan) – महिन्याला थोडे थोडे गुंतवा!

जर तुम्ही एकदम मोठी रक्कम गुंतवू शकत नसाल, तर SIP हा सर्वोत्तम मार्ग आहे. तुम्ही दरमहा ₹५०० किंवा ₹१००० सारख्या लहान रकमेपासून सुरुवात करू शकता.

SIP तुम्हाला मार्केटच्या चढ-उतारांपासून सुरक्षित ठेवते आणि सरासरी चांगला परतावा देते.

२) लंपसम (Lump Sum) – मोठी रक्कम एकाच वेळी गुंतवा!

जर तुमच्याकडे एकदम मोठी रक्कम (उदा. ₹५०,००० किंवा ₹१ लाख) असेल आणि दीर्घकालीन गुंतवणूक करायची असेल, तर लंपसम गुंतवणूक फायदेशीर ठरू शकते.

मात्र, मार्केट खाली असल्यावर गुंतवणूक केल्यास जास्त फायदा मिळतो.

नवीन गुंतवणूकदारांसाठी SIP हा अधिक चांगला पर्याय आहे, कारण तो जोखीम कमी करतो आणि नियमित बचतीची सवय लावतो.

एकदा गुंतवणूक सुरू केली की, तुम्ही संयम ठेवा आणि दररोज मार्केट पाहण्याचा मोह टाळा. म्युच्युअल फंड गुंतवणूक दीर्घकालीन फायदेशीर ठरते, त्यामुळे तुमचा वेळ आणि संयम हे सर्वात मोठे गुंतवणूक घटक आहेत.

४) म्युच्युअल फंडमधून परतावा कसा मिळतो? (How Returns Work?)

तुम्ही गुंतवणूक केली, पण पैसे वाढणार कसे?

“फक्त पैसे टाकून श्रीमंत होता येतं का?”

खूप जणांना असा प्रश्न पडतो की, “माझे पैसे म्युच्युअल फंडमध्ये गुंतवल्यावर ते वाढतात तरी कसे?” किंवा “या गुंतवणुकीवर मला किती परतावा मिळेल?” काही जणांना वाटतं की, म्युच्युअल फंड म्हणजे एका रात्रीत श्रीमंत होण्याचा जादूई फॉर्म्युला आहे. पण, वास्तविक पाहता, म्युच्युअल फंड ही एक स्मार्ट आणि शिस्तबद्ध गुंतवणूक प्रणाली आहे, जिथे तुमचे पैसे वेळेनुसार वाढतात.

म्युच्युअल फंडांमध्ये परतावा मिळण्याचे मुख्यतः तीन प्रमुख मार्ग आहेत – NAV (Net Asset Value), डायरेक्ट आणि रेग्युलर फंड्सचा प्रकार, आणि वार्षिक सरासरी परतावा. चला तर मग, हे सगळे घटक सविस्तरपणे समजून घेऊया.

१) NAV म्हणजे काय? (Net Asset Value)

NAV म्हणजे म्युच्युअल फंडच्या एका युनिटची किंमत असते.

प्रत्येक म्युच्युअल फंडाचे वेगळे NAV असते, जे रोज बदलते. जर तुम्ही कमी NAV असलेल्या युनिट्स खरेदी करून, त्याची किंमत वाढल्यावर विकली, तर तुम्हाला चांगला नफा मिळतो.

उदाहरण:

समजा, तुम्ही १,००० रुपये एका म्युच्युअल फंडात गुंतवले आणि त्या दिवशी त्या फंडाची NAV ₹१० होती.

त्यामुळे तुम्हाला १०० युनिट्स मिळाल्या (₹१,००० ÷ ₹१०).काही वर्षांनी जर या फंडाची NAV ₹२० झाली, आणि तुम्ही विकण्याचा निर्णय घेतला,

तर तुमचे १०० युनिट्स × ₹२० = ₹२,००० होतील. म्हणजेच, तुमच्या गुंतवणुकीवर ₹१,००० नफा मिळाला!

याच पद्धतीने, NAV वाढत गेली, की तुमच्या गुंतवणुकीचे मूल्य वाढते, आणि तुमचा परतावा मिळतो.

२) डायरेक्ट vs रेग्युलर फंड – कुठला निवडाल?

तुम्ही म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीसाठी दोन प्रकारांचे फंड निवडू शकता:

१) डायरेक्ट फंड (Direct Mutual Funds) – जास्त परतावा!

डायरेक्ट फंड म्हणजे तुम्ही थेट फंड मॅनेजरकडून किंवा ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मवरून गुंतवणूक करता. यामध्ये एजंट किंवा ब्रोकर्सचा हस्तक्षेप नसतो, त्यामुळे कोणताही कमिशन लागत नाही. परिणामी, तुमचा परतावा जास्त राहतो.

२) रेग्युलर फंड (Regular Mutual Funds) – एजंटला कमिशन जाईल!

रेग्युलर फंड म्हणजे बँका, ब्रोकर्स किंवा मिडलमॅनद्वारे घेतलेला म्युच्युअल फंड. यामध्ये एजंटला कमिशन दिला जातो, जो तुमच्या परताव्यातून वजा होतो. त्यामुळे, तुम्हाला मिळणारा अंतिम परतावा थोडा कमी होतो.

कोणता पर्याय चांगला?

जर तुम्हाला जास्त परतावा हवा असेल आणि तुम्ही स्वतः गुंतवणूक व्यवस्थापित करू शकत असाल, तर “डायरेक्ट फंड” योग्य पर्याय आहे.

पण, जर तुम्हाला मार्गदर्शन हवे असेल आणि तुम्ही स्वतः फंड निवडू शकत नसाल, तर “रेग्युलर फंड” ठीक आहे, पण तुमच्या परताव्यावर एजंटचा खर्च बसतो.

आता तुम्हाला समजले की म्युच्युअल फंडमध्ये पैसे कसे वाढतात आणि तुम्हाला किती परतावा मिळू शकतो. पण, गुंतवणुकीच्या यशस्वी प्रवासासाठी योग्य निर्णय घेणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. गुंतवणुकीतील लहानसहान चुका टाळल्या, तरच तुमचा परतावा अधिक वाढू शकतो.